ĐỐI MỚI TOÀN DIỆN CÔNG TÁC NGHIÊN CỨU
LÝ LUẬN CÔNG AN NHÂN DÂN
Đại tướng,
GS.TS Tô Lâm
Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ
Công an,
Chủ tịch Hội đồng Lý luận Bộ Công an
Chủ tịch
Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng
của dân tộc ta luôn đặc biệt coi trọng vai trò của lý luận. Người đã chỉ ra rằng:
“Lý luận là đem thực tế trong lịch sử, trong kinh nghiệm, trong các cuộc tranh
đấu, xem xét, so sánh thật kỹ lưỡng rõ ràng, làm thành kết luận. Rồi lại đem nó
chứng minh với thực tế. Đó là lý luận chân chính. Lý luận như cái kim chỉ nam,
nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong công việc thực tế. Không có lý luận thì
lúng túng như nhắm mắt mà đi”1. Thấm nhuần tư tưởng
Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng, nhận thức
sâu sắc vai trò của lý luận, trong suốt chặng
đường xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, nhất là giai đoạn đổi mới
đất nước, Đảng ủy Công an Trung ương va lãnh đạo Bộ Công an luôn dành sự quan
tâm đối với công tác nghiên cứu lý luận. Đến nay, công tác nghiên cứu lý luận
Công an nhân dân đã đạt được những thành tựu, chuyển biến quan trọng, nhiều mặt,
lĩnh vực có bước phát triển đột phá. Các cơ quan nghiên
cứu lý luận trong Công an nhân dân ngày càng đựợc xây dựng, củng cố, khẳng định
vị thế, uy tín trong phạm vi quốc gia, quốc tế. Hệ thống lý luận Công an nhân
dân được xây dựng tương đối toàn diện, phân theo cấp độ có: lý luận cơ bản, lý
luận chuyên ngành và lý luận tác chiến; phân theo lĩnh vực có: lý luận bảo vệ
an ninh quốc gia, lý luận bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và lý luận xây dựng
Công an nhân dân, là bộ phận cấu thành quan trọng của lý luận về chủ nghĩa xã hội
và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, lý luận về xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc.
Thực tiễn công tác, chiến đấu của lực lượng
Công an nhân dân hơn 76 năm qua đã kiểm nghiệm tính khoa học, đúng đắn của lý
luận Công an nhân dân. Lý luận Công an nhân dân đã góp phần quan trọng cung cấp
luận cứ để Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ Công an tham mưu với Đảng, Nhà nước
trong việc hoạch định chủ trương, đường lối, chính sách,
pháp luật phục vụ sự lãnh đạo trực tiếp, tuyệt đối về mọi mặt của Đảng, sự quản
lý thống nhất, tập trung của Nhà nước đối với công cuộc
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật
tự, an toàn xã hội, xây dựng Công an nhân dân cách mạng, ngày càng chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; tuyệt đối
trung
thành với Đảng, Nhà nước, Tổ quốc và Nhân dân. Đồng thời là cơ sở để Đảng ủy
Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an ban hành theo thẩm
quyền nhiều chỉ thị, nghị quyết, thông tư phục vụ có hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý của cấp ủy, lãnh đạo,
chỉ huy Công an các cấp. Qua
đó, tạo cơ sở chính trị, pháp lý trực tiếp, vững chắc nâng
cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước
về an ninh, trật tự, đấu tranh phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm
pháp luật; phát huy vai trò, sức mạnh của quần chúng nhân dân đối với sự nghiệp
bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.
Lý luận Công an nhân dân cung cấp nguồn tri thức có giá trị cho việc xây dựng, ban
hành hệ thống giáo trình, tài liệu phục vụ công tác giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng
nhân lực Công an nhân dân “vừa hồng, vừa chuyên”, có phẩm chất đạo đức cách mạng
trong sáng, có trình độ pháp luật vững vàng, nghiệp vụ sắc bén, sẵn sàng nhận, hoàn
thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước, Tổ quốc và
Nhân dân tin cậy giao phó; đồng thời, góp phần xây dựng hệ thống giáo trình, tài liệu học tập phục vụ công tác bồi dường
kiến thức quốc phòng, an ninh trong hệ thống chính trị.
Tuy nhiên, bên cạnh
thành tựu đạt được, sự phát triển của lý luận Công an nhân dân ở các cấp độ,
lĩnh vực còn có những hạn chế nhất định, chưa theo kịp đòi hỏi của tình hình.
Nhiều vấn đề mới nảy sinh trong công tác, chiến đấu, xây dựng Công an nhân dân
chưa được nghiên cứu, luận giải kịp thời, thấu đáo, chưa được soi
đường, chỉ dẫn của lý luận. Nguyên nhân của tình trạng trên có nhiều, nhưng
chính và chủ yếu là do công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý hoạt động nghiên cứu
lý luận còn chưa tập trung, thống nhất; nhận thức về vai trò
của lý luận chưa đầy đủ; công tác nghiên cứu lý luận chưa được đổi mới toàn diện,
đồng bộ; tính thống nhất, biện chứng giữa
lý luận và thực tiễn trong sản phẩm lý luận chưa cao; việc tổng kết thực tiễn
trong một số lĩnh vực còn chậm, chưa tạo tiền đề để phát triển lý luận. Việc
xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu lý luận trong Công an nhân dân
chưa thật bài bản, có chiều sâu; nguồn lực, điều kiện bảo
đảm cho công tác nghiên cứu lý luận còn dàn trải.
Trong bối cảnh đất
nước ta đổi mới, mở cửa hội nhập sâu rộng đã xuất hiện
những tác động mới đa chiều, toàn diện từ tình hình chính trị - an ninh
thế giới, khu vực bên cạnh thuận lợi cũng đặt ra không ít khó khăn, thách thức;
âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, các loại tội phạm có những
diễn biến mới, phức tạp, khó lường cần phải được nghiên cứu, phân tích, dự báo,
luận giải dưới phương diện lý luận. Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 09/12/2014 của
Bộ Chính trị về Công tác lý luận và định hướng nghiên cứu đến năm 2030 đã xác định:
“Làm rõ mối quan hệ, kết hợp hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa; kinh tế với quốc
phòng, an ninh và đối ngoại; xây dựng nền quốc phòng toàn dân với xây dựng nền an
ninh nhân dân; giữa độc lập dân tộc với hội nhập quốc tế; các vấn đề về an ninh
truyền thống, an ninh phi truyền thống. Dự báo những xu
thế lớn của khu vực và thế giới, thời cơ thuận
lợi cũng như thách thức, tác động
tới công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Nghị quyết Đại
hội đại biểu toàn quốc
lần thứ XIII cua Đảng xác định: “tiếp tục nghiên cứu, phát triển
lý luận về quốc phòng, an ninh, nghệ thuật quân sự, nghệ
thuật bảo vệ an ninh quốc gia, an ninh xã hội trong tình hình mới”2.
Thực tế
nêu trên đòi hỏi công tác nghiên cứu lý luận Công an nhân dân phải có
sự chuyển mình mạnh mẽ, đổi mới toàn diện, sâu sắc. Lý luận Công an
nhân dân phải làm tốt hơn vai trò định hướng, dẫn dắt cho các mặt công tác, chiến đấu bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã
hội.
Để đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi này, trong công tác nghiên cứu lý luận Công an nhân
dân thời gian
tới cần quán
triệt và thực hiện có hiệu quả những nhiệm vụ trọng tâm
sau đây:
Một
là,
cần nhận thức thống nhất và đầy đủ hơn về vai trò của lý luận đối với các mặt,
lĩnh vực công tác công an. Mọi hoạt động thực tiễn, chiến đấu phải có cơ sở lý
luận, được sự định hướng, dẫn dắt của lý luận; đồng thời, thông
qua thực tiễn công tác, chiến đấu để kiểm nghiệm tính đúng đắn và tiếp tục bổ
sung, hoàn thiện lý luận. Lý luận Công an nhân dân phải xuất phát từ thực tiễn
và sản phẩm của tư duy sáng tạo khoa học trên nền tảng lý luận cách mạng của Đảng,
cung cấp luận cứ vững chắc hơn đối với công tác tham mưu hoạch định các chủ
trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cũng như đề ra
các chủ trương, đối sách, biện pháp xử lý tình huống trong bảo vệ an ninh, trật
tự và xây dựng Công an nhân dân. Công tác nghiên cứu lý luận Công an nhân dân
là một bộ phận trong nghiên cứu lý luận của Đảng, Nhà nước, quan hệ chặt chẽ với
hoạt động nghiên cứu của các ban, bộ, ngành, các trung tâm nghiên cứu ngoài
Công an nhân dân về xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Hai
là,
đổi mới toàn diện, đồng bộ các mặt công tác nghiên cứu lý luận Công an nhân
dân. Tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của
Đảng ủy Công an Trung ương, quản lý của lãnh đạo Bộ Công an, cấp ủy, lãnh đạo,
chỉ huy Công an các cấp với công tác nghiên cứu lý luận; ban hành mới nghị quyết,
chỉ thị, cơ chế, chính sách về công tác nghiên cứu, phát triển lý luận Công an
nhân dân. Nâng cao hơn hiệu quả công tác nghiên cứu lý luận ở cả các khâu tổ chức,
quản lý và nghiệm thu cũng như ứng dụng sản phẩm nghiên cứu vào thực tiễn; xác
lập và thực hiện tốt nguyên tắc: khoa học, chặt chẽ, đúng tiến độ đáp ứng yêu cầu
về chất lượng sản phẩm đầu ra, tối giản, cải cách thủ tục hành chính có trọng
tâm, trọng điểm, huy động tối đa các nguồn lực. Xây dựng cơ chế để đưa sản phẩm
nghiên cứu vào phục vụ công tác, chiến đấu kịp thời, đồng thời có sự phản hồi,
kiểm nghiệm, đánh giá và tiếp tục tổng kết để bổ sung, phát triển lý luận.
Lấy thực tiễn của
phát triển kinh tế, xây dựng hệ thống chính trị với trọng
tâm là xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa và
các tổ chức chính trị - xã hội, lực lượng vũ trang nhân dân,
phong trào quần chúng; phát triển văn hóa - xã hội, nhiệm vụ công tác quốc
phòng, quân sự, đối ngoại; vấn đề đối tác - đối tượng, an ninh con người; tình
hình quốc tế... làm đối tượng để xác định vấn đề nghiên cứu, xác lập cấp độ,
lĩnh vực nghiên cứu cho phù hợp. Trước mắt ưu tiên nghiên cứu, luận giải, làm
sâu sắc hơn các quan điểm, phương châm của Đảng, Nhà nước, đặc biệt
là những vấn đề mới trong bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật
tự, an toàn xã hội, xây dựng Công an nhân dân. Bảo đảm
sự gắn kết chặt chẽ, biện chứng giữa các cấp độ, lĩnh vực nghiên cứu. Chú trọng
hợp tác quốc tế, thiết lập quan hệ với các đối tác phù hợp thuộc cơ quan nghiên
cứu dân sự, quân đội, công an, cảnh sát các quốc gia trong khu vực và thế giới,
các tổ chức quốc tế trong nghiên cứu lý luận.
Củng cố, kiện
toàn hệ thống cơ quan nghiên cứu khoa học, nghiên cứu lý luận chuyên trách, bán
chuyên trách trong Công an nhân dân theo hướng “tinh gọn, hoạt động hiệu lực,
hiệu quả”. Tập trung xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu lý luận
trong Công an nhân dân, nhất là đội ngũ lãnh đạo, thủ trưởng cơ quan chuyên
trách cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, thực sự
tiêu biểu, mẫu mực về phẩm chất cách mạng; tâm huyết, sáng tạo, say mê nghiên cứu
khoa học, nghiên cứu lý luận; tinh hoa về tri thức, có uy tín khoa học cao, tác
phong làm việc chuyên nghiệp, hiện đại đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới đất
nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế.
Quan tâm thu hút chuyên gia, nhà khoa học ngoài Ngành tham gia nghiên cứu, phát
triển lý luận Công an nhân dân.
Ba là, bảo
đảm tốt hơn hậu cần, kỹ thuật, tài chính, có cơ chế, chính sách huy động nguồn
lực, tài chính tạo động lực thúc đẩy công tác nghiên cứu lý luận,
nhất là nghiên cứu ứng dụng. Nâng cấp hệ thống cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật
hiện đại và cơ sở dữ liệu cập nhật, kết nối giữa các đơn vị chuyên trách và bán
chuyên trách trong quản lý, khai thác thông tin, tài liệu phục vụ công
tác nghiên cứu lý luận đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của cuộc cách mạng công nghiệp
4.0. Cần có cơ chế khuyến khích Công an các
đơn vị, cá nhân tự chủ kinh phí nghiên cứu khoa học, nghiên cứu lý luận Công an
nhân dân, thúc đẩy đa dạng hóa, xã hội hóa nguồn kinh phí phục vụ công tác
nghiên cứu lý luận./.